Lograr la sostenibilidad cultural mediante la conservación del videoarte: plataformas de libre distribución

Main Article Content

Paula Fernández Valdés

El videoarte se ha hecho hueco dentro del patrimonio cultural desde principios de los años setenta, especialmente como medio para las prácticas activistas, y constituye ahora uno de los géneros artísticos más recopilados y expuestos en los museos. El uso del videoarte como medio para la protesta social y la reflexión continúa produciendo obras de arte relevantes en el presente que constituyen una parte de nuestra memoria colectiva, y que deben preservarse para el futuro, ya que actúan como un valioso medio de expresión para los colectivos marginales y formas de vida alternativas. A este respecto, la conservación del patrimonio cultural forma parte de lo que se ha denominado sostenibilidad cultural, una parte esencial del desarrollo sostenible que se refiere a la necesidad de garantizar el acceso de las generaciones futuras a las prácticas artísticas pasadas y actuales.


La siguiente investigación refleja lo que significa la sostenibilidad cultural para las instituciones culturales y los museos, y cómo su disponibilidad es fundamental para la conservación de las obras de arte en vídeo, amenazadas por la obsolescencia tecnológica. Específicamente, se examina el vídeo de canal único desde la perspectiva de un conservador de arte, y se estudian algunas consideraciones éticas con respecto a su obsolescencia y reproducibilidad. Posteriormente, partiendo de la idea de que la proliferación equivale a conservación, se presentan algunas iniciativas institucionales que utilizan internet como entorno para la distribución de videoarte en todo el mundo, así como se analiza el tema de los derechos de autor, considerándolos desde la perspectiva de una libre distribución y uso justo de estos.


 ¿Qué futuro le depara al videoarte? ¿Cómo podemos garantizar un desarrollo cultural sostenible? ¿Y es posible que los museos encuentren un equilibrio entre los intereses privados y públicos? Este artículo reflexiona sobre estas preguntas e intenta proporcionar algunas respuestas basadas en la idea de conservación a través del libre acceso.

Palabras clave:

videoarte, activismo, conservación, sostenibilidad cultural, acceso

Article Details

Cómo citar
Fernández Valdés, Paula. «Lograr la sostenibilidad cultural mediante la conservación del videoarte: plataformas de libre distribución». Artnodes, n.º 31, pp. 1-8, doi:10.7238/artnodes.v0i31.402845.
Biografía del autor/a

Paula Fernández Valdés, Universitat Politècnica de València

Graduada en Conservació i Restauració del Patrimoni Cultural per la Universitat Complutense de Madrid i màster en Conservació i Restauració de Béns Culturals per la Universitat Politècnica de València. En l’actualitat cursa el doctorat Art: Producció i Recerca, amb el contracte predoctoral per a la formació de personal investigador (FPI-UPV) a la mateixa universitat, activitat que compagina amb estudis del grau en Dret a la UNED. El seu treball se centra en la intersecció entre art i ciència, en el qual desenvolupa noves estratègies de preservació per a obres de New Media Art. Forma part del projecte MICIU d’R+D+i EShID, dirigit pel grup de recerca Visu@ls. Cultura visual i polítiques d’identitat (UCLM).

Citas

Ahmed, Zainab Abdulhusain, Fatema Qaed and Nehal Almurbati. “Enhancing Museums’ Sustainability Through Digitalization”. In: 2020 Second International Sustainability and Resilience Conference: Technology and Innovation in Building Designs (51154). (Sakheer, Bahrain: IEEE, 2020), 1-4. DOI: https://doi.org/10.1109/IEEECONF51154.2020.9319977

Danto, Arthur C. Más allá de la Caja Brillo. Ediciones Akal, 2003.

Depocas, Alain, Jon Ippolito and Caitlin Jones (eds.). Permanence Through Change: The Variable Media Approach. (New York: Guggenheim Museum Publications, 2003). https://digitalcommons.library.umaine.edu/fac_monographs/213

Elwes, Catherine. Video Art, A Guided Tour. London: Bloomsbury, 2004.

Fifer, Sally Jo and Doug Hall. Illuminating Video: An Essential Guide to Video Art. New York: Aperture: Bay Area Video Coalition, 1990.

Goldsmith, Kenneth. Duchamp Is My Lawyer: The Polemics, Pragmatics, and Poetics of UbuWeb. New York: Columbia University Press, 2020. DOI: https://doi.org/10.7312/gold18694

Graham, Brian. “Heritage as Knowledge: Capital or Culture?”. Urban Studies, vol. 39, no. 5/6 (2002): 1003-17. DOI: https://doi.org/10.1080/00420980220128426

Hölling, Hanna B. “Post-Preservation: Paik’s Virtual Archive, Potentially”. NJP Reader #11 VIDEO DIGITAL COMMONS. (Yongin: Nam June Paik Art Center, 2022).

Kimmelman, Michael. “Forensics Helps Widen Architecture’s Mission”. The New York Times (2018, April). https://www.nytimes.com/2018/04/06/arts/design/forensic-architecture-human-rights.html

Lovejoy, Margot. Postmodern Currents: Art and Artists in the Age of Electronic Media. Michigan: UMI Research Press, 1989. http://archive.org/details/rgot00marg

Macrì, Emanuela and Concetta Lucia Cristofaro. “The Digitalisation of Cultural Heritage for Sustainable Development: The Impact of Europeana”. In: Management, Participation and Entrepreneurship in the Cultural and Creative Sector. (Cham: Springer International Publishing, 2020), 373-400. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-46796-8

Meigh-Andrews, Chris. A History of Video Art: The Development of Form and Function. London: Bloomsbury Academic, 2006. DOI: https://doi.org/10.5040/9781350284777

Miller, Nancy, Peter Moore and Nam June Paik. The Color of Time: Video Sculpture by Nam June Paik. Waltham, MA: Brandeis University, 1984.

Panea, José Luis and Ana Martínez-Collado. Secuencias de la experiencia, estadios de lo visible: aproximaciones al videoarte español (Sequences of Experience, Stages of the Visible: Approaches to Spanish Video Art). Madrid, Cuenca: Brumaria & Universidad de Castilla-La Mancha, 2017.

Pasikowska-Schnass, Magdalena. “Cultural Heritage in EU Policies”. European Parliamentary Research Service PE 621.876. European Parliament, 2018.

Pop, Izabela, Anca Borza, Anuța Buiga, Diana Ighian and Rita Toader. “Achieving Cultural Sustainability in Museums: A Step Toward Sustainable Development”. Sustainability, vol. 11, no, 4 (2019): 970-92. DOI: https://doi.org/10.3390/su11040970

Purday, Jonathan. “Europeana: Digital Access to Europe’s Cultural Heritage”. Alexandria: The Journal of National and International Library and Information Issues, vol. 23, no. 2 (2012): 1-13. DOI: https://doi.org/10.7227/ALX.23.2.2

Rinehart, Richard and Jon Ippolito. Re-collection: Art, New Media, and Social Memory. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press, 2014. DOI: https://doi.org/10.7551/mitpress/7975.001.0001

Secretary-General, UN and World Commission on Environment and Development. “Report of the World Commission on Environment and Development ”. UN (1987, August). https://digitallibrary.un.org/record/139811

Serexhe, Bernard. “Preservation or reincarnation? At the crossroads of ethical values”. In: II Congreso Internacional Estéticas Híbridas de la Imagen en Movimiento: Identidad y Patrimonio, (2021): 1-16. Valencia: Editorial Universitat Politècnica de València. DOI: https://doi.org/10.4995/EShID2021.2021.14015

Sturken, Marita. “La Elaboración de Una Historia, Paradojas En La Evolución Del Vídeo” (The Making of a Story, Paradoxes in Video Evolution). El Paseante, no. 12 (1989): 67-78.

Stylianou-Lambert, Theopisti, Nikolaos Boukas and Marina Christodoulou-Yerali. “Museums and Cultural Sustainability: Stakeholders, Forces, and Cultural Policies”. International Journal of Cultural Policy, vol. 20, no. 5 (2014): 566-87. DOI: https://doi.org/10.1080/10286632.2013.874420

Wander, Maggie. “The Karrabing Film Collective: Talking Back to Ethnographic Media and Mineral Extraction in Australia”. Media Fields Journal, no. 15 (2020). https://www.academia.edu/42905487/The_Karrabing_Film_Collective_Talking_Back_to_Ethnographic_Media_and_Mineral_Extraction_in_Australia

Zippay, Lori. “The Digital Mystique: Video Art, Aura and Access”. In: Ursula Frohne, Mona Schieren and Jean-François Guiton (eds.). »Present Continuous Past(s)«: Media Art. Strategies of Presentation, Mediation and Dissemination (Vienna: Springer, 2005), 190-95. DOI: https://doi.org/10.1007/3-211-38033-7_16.

Artículos similares

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 > >> 

También puede {advancedSearchLink} para este artículo.