La màquina iconoclasta en la era digital
Article Sidebar
Citacions a Google Acadèmic
Main Article Content
Certs episodis esdevinguts a mitjans de 2020 van evidenciar l'arrelament de la violència simbòlica de caràcter popular. Encara que l'afinitat d'aquestes accions amb altres episodis històrics mostra un patró recurrent, gairebé de manual, la veritat és que coincideixen en el temps amb la dinàmica de les imatges característica de l'era digital, tàcitament iconoclasta, i amb pràctiques actuals que també ho són de manera destacada. Adoptant un enfocament metaforològic, l'article se serveix del concepte operatiu de màquina iconoclasta per reunir exemples d'aquest fenomen global i descobrir-hi un substrat comú –subjecte a canvis de to, format i polaridad– que permet dotar-los de consistència i establir concomitàncies dins la complexa iconosfera actual. D'especial importància en el desenvolupament de la investigació són aquelles maneres artístics que renoven l'esperit de la praxi avantguardista i se serveixen de les variables fonamentals de la mecànica iconoclasta per sondejar críticament els atributs i els usos de la imatge en la contemporaneïtat.
Paraules clau:
Article Details
Aquesta obra està sota una llicència internacional Creative Commons Reconeixement 4.0.
(c) José De Luelmo Jareño, 2021
Drets d'autor
Els continguts publicats a Artnodes estan subjectes a una llicència de Reconeixement 4.0 Internacional de Creative Commons, el text complet de la qual es pot consultar a http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/; els autors retenen el copyright. Podeu copiar-los, distribuir-los, comunicar-los públicament i fer-ne obres derivades sempre que reconegueu els crèdits de les obres (autoria, nom de la revista, institució editora) de la manera especificada pels autors o per la revista.
És responsabilitat dels autors obtenir els permisos necessaris de les imatges que estiguin subjectes a copyright.
Cessió de drets de propietat intel·lectual
L’autor cedeix en règim no exclusiu als editors de la revista els drets d’explotació (reproducció, distribució, comunicació pública i transformació) per a explotar i comercialitzar l’obra, sencera o en part, en tots els formats i modalitats d’explotació presents o futurs, en tots els idiomes, per tot el període de vida de l’obra i per tot el món.
Declaro que sóc l’autor original de l’obra. Els editors queden, per tant, exonerats de qualsevol obligació o responsabilitat per qualsevol acció legal que es pugui suscitar derivada de l’obra dipositada per la vulneració de drets de tercers, siguin de propietat intel·lectual o industrial, de secret comercial o qualsevol altre.
José María de Luelmo Jareño, Universitat Politècnica de València
Professor titular de la Universitat Politècnica de València (Espanya), on imparteix classes en el màster oficial d’Arts Visuals i Multimèdia i en el Grau de Disseny i Tecnologies Creatives. Es va doctorar en Belles Arts en aquesta universitat i actualment prepara el seu doctorat en Filosofia per la Universitat de València. Les seves investigacions sobre la imatge, de molt ampli espectre, han format part de nombrosos congressos i han estat publicades en revistes científiques d’Espanya, Mèxic, Xile, Colòmbia i el Brasil, en revistes culturals com Archipiélago, Pasajes, Lápiz i Lars, en un parell de monografies i en diverses obres col·lectives. Els resultats de la seva pràctica artística l’han portat a una vintena d’exposicions individuals i a integrar-ne més d’un centenar de caràcter col·lectiu.
Referències
Agamben, Giorgio. El Reino y la Gloria. Para una genealogía teológica de la economía y del gobierno. Homo sacer II, 2. Valencia: Pre-textos, 2008.
Algaba, Cristina y Elena Bellido-Pérez. «Memes as an ideological tool: The stance of the Spanish online newspapers regarding the Catalan Referendum and Catalan Regional Elections 2017». Catalan Journal of Communication & Cultural Studies 11, n.º 2 (2019): 265-287. DOI:10.1386/cjcs_00007_1.
Backspace. I/O/D. Browser2 book questionnaire. https://bak.spc.org/iod/B2_Quest.html.
Baily, Gavin y Tom Corby. Reconnoitre. http://www.reconnoitre.net/rec/index.php.
Baker, James E., Kelly A. Clancy y Benjamin Clancy. «Putin as gay icon? Memes as a tactic in Russian LGBT+ Activism». En Radzhana Buyantueva y Maryna Shevtsova (eds.). LGBTQ+ Activism in Central and Eastern Europe, 209-233. Nueva York: Palgrave MacMillan, 2020.
Bal, Mieke. Conceptos viajeros en las humanidades. Una guía de viaje. Murcia: CENDEAC, 2009.
Belting, Hans. Antropología de la imagen. Buenos Aires: Katz, 2007.
Blumenberg, Hans. Naufragio con espectador. Madrid: Visor, 1995.
Blumenberg, Hans. Paradigmas para una metaforología. Madrid: Trotta, 2003.
Canetti, Elias. Masa y poder. Madrid: Alianza/Muchnik, 1983.
Davison, Patrick. «The language of Internet memes». En Michael Mandiberg (ed.). The social media reader, 120-134. Nueva York: New York University Press, 2012.
Dawkins, Richard. The selfish gene. Oxford: Oxford University Press, 1976.
Delgado, Manuel. Luces iconoclastas. Anticlericalismo, blasfemia y martirio de imágenes. Barcelona: Ariel, 2001.
Didi-Huberman, Georges. Lo que vemos, lo que nos mira. Buenos Aires: Manantial, 2006.
Douglas, Nick. «It’s supposed to look like shit: The Internet ugly aesthetic». Journal of Visual Culture 13, n.º 3 (2014): 314–339. DOI: https://doi.org/10.1177/1470412914544516.
Freedberg, David. El poder de las imágenes. Madrid: Cátedra, 2014.
Freedberg, David. Iconoclasia. Historia y psicología de la violencia contra las imágenes. Vitoria: Sans Soleil, 2017.
Gadamer, Hans-Georg. Verdad y método. Salamanca: Sígueme, 2001.
García, Fátima y Sara Martínez. «Strategies for preserving memes as artefacts of digital culture». Journal of Librarianship and Information Science 52, n.º 3 (2020): 895-904. DOI: https://doi.org/10.1177/0961000619882070.
Groys, Boris. «El curador como iconoclasta». Criterios, n.º 2 (2011): 23-34. http://19bienal.fundacionpaiz.org.gt/wp-content/uploads/2014/02/CURADOR-ICONOCLASTA-BGROYS-02.pdf.
Instagram. Normas comunitarias. https://help.instagram.com/477434105621119?helpref=page_content.
Jesi, Furio. Mito. Barcelona: Labor, 1976.
Kurutz, Steven. «Digital hoarders corral the Web». New York Times, 12 de abril de 2020.
Laforet, Anne y Valérie Perrin. «OSS/…. An interview with JODI (Joan Heemskerk and Dirk Paesmans)». En Bernard Serexhe (ed.). Preservation of digital art: Theory and practice, 379-382. Karlsruhe: ZKM/Ambra, 2013.
Latour, Bruno y Peter Weibel. Iconoclash. Beyond the image wars in science, religion and art. Karlsruhe: ZKM/MIT Press, 2002.
Leach, Colin W. y Aerielle M. Allen. «The social psychology of the Black Lives Matter meme and movement». Current Directions in Psychological Science 26, n.º 6 (2017): 543-547. DOI: https://doi.org/10.1177/0963721417719319.
Maffesoli, Michel. Ensayos sobre la violencia banal y fundadora. Buenos Aires: Dedalus, 2012.
Marx, Karl. El capital. Crítica de la economía política (Libro primero: El proceso de producción del capital). Madrid: Siglo XXI, 1975.
Mondzain, Marie-José. Image, Icon, Economy. The byzantine origins of the contemporary imaginary. Stanford: Stanford University Press, 2005.
Montañez Ortiz, Rafael. «Destructivism: A manifesto». En AA. VV. Rafael Montañez Ortiz: Years of the warrior 1960, years of the pysche 1988. Nueva York: El Museo del Barrio, 1988.
Moreno-Almeida, Cristina. «Memes as snapshots of participation: The role of digital ama-teur activists in authoritarian regimes». New Media & Society, n. 0 (2020): 1-22. DOI: https://doi.org/10.1177/1461444820912722
Napier, Mark. Schredder 1.0. http://www.potatoland.org/shredder/about.html.
Olszanowski, Magdalena. «Feminist self-imaging and Instagram: Tactics of circumventing censorship». Visual Communication Quarterly 21, n.º 2 (2014): 83-95. DOI: https://doi.org/10.1080/15551393.2014.928154.
Perniola, Mario. La sociedad de los simulacros. Buenos Aires: Amorrortu, 2011.
Rancière, Jacques. El espectador emancipado. Castellón: Ellago, 2010.
Sharif, Mahmood, Sruti Bhagavatula, Lujo Bauer y Michael K. Reiter. «Accessorize to a crime: real and stealthy attacks on state-of-the-art face recognition». CCS'16: Pro-ceedings of the 2016 ACM SIGSAC Conference on Computer and Communications Security. Viena, Austria (2016): 1.528-1.540. https://www.cs.cmu.edu/~sbhagava/papers/face-rec-ccs16.pdf.
Steyerl, Hito. Los condenados de la pantalla. Buenos Aires: Caja Negra, 2014.
Tan, Jia. «Digital masquerading: Feminist media activism in China». Crime Media Cul-ture 13, n.º 2 (2017): 171-186. DOI: https://doi.org/10.1177/1741659017710063.
Weibel, Peter y Timothy Druckrey. Net condition. Art and global media. Karlsruhe: ZKM/Steirischer Herbst/MIT Press, 2001.
Wiggins, Bradley E. y Bret G. Bowers. «Memes as genre: A structurational analysis of the memescape». New Media & Society 17, n.º 11 (2015): 1.886-1.906. https://www.researchgate.net/publication/288811719_Memes_as_genre_A_structural_analysis_of_the_memescape.
Articles similars
- Amy Alexander, Programació amb finalitats artístiques o software art , Artnodes: Núm. 4: (Juliol 2005). NODE 4. Calculabilitat (coord.: Pau Alsina)
- Jordan Fraser Emery, Alba Marín, Cos i mirada de l’investigador amb vídeo immersiu en 360°: estudi de cas exploratori sobre l’artivisme a Sao Paulo , Artnodes: Núm. 33: (Gener 2024). NODE 33. Artivisme mediàtic: sobre l'arqueologia i la història de la cultura digital per al canvi social (coord.: Carolina Fernández-Castrillo i Diego Mantoan)
- Rafael Pinilla, Després dels treballs durs: teràpies per al nou mil·lenni , Artnodes: Núm. 19: (Juny 2017). NODE 19. Futurs especulatius de l'art (coord.: Ana Rodriguez Granell)
- Borja Jaume Pérez, Art i realitat augmentada. Il·lusions òptiques en l'espai híbrid , Artnodes: Núm. 28: (juliol 2021). NODE 28. En els límits d'allò que és possible: art, ciència i tecnologia (coord.: Paloma Díaz, Andrea García)
- Derek Curry, Jennifer Gradecki, Epic Sock Puppet Theater: táctiques artístiques per mitigar la desinformació en línia , Artnodes: Núm. 33: (Gener 2024). NODE 33. Artivisme mediàtic: sobre l'arqueologia i la història de la cultura digital per al canvi social (coord.: Carolina Fernández-Castrillo i Diego Mantoan)
- Thomas Zummer, Observacions sobre certes afinitats i diferències entre pràctiques estètiques i científiques , Artnodes: Núm. 25: (Gener 2020). NODE 25. Diàlegs entre Art i Ciència Fonamental (coord.: M. Bello i A. Gracie)
- Víctor G. Peco, Nerea Garzón-Arenas, José Carlos Espinel, Concha Herrero, Escultura i noves tecnologies en la divulgació científica i educativa: models 3D de foraminífers com a referents de l’acidificació dels oceans i el canvi climàtic , Artnodes: Núm. 28: (juliol 2021). NODE 28. En els límits d'allò que és possible: art, ciència i tecnologia (coord.: Paloma Díaz, Andrea García)
- Pau Alsina, Desmuntant el mite de la immaterialitat de l'art digital: cap a un enfocament neomaterialista en les arts , Artnodes: Núm. 14: (Novembre 2014). NODE 14. Nous materialismes feministes (coord.: Ana Rodríguez Granell)
- Miklos Peternak, El món de l’art no és perfecte. Sobre Man is Not Perfect, 1976 de Miklós Erdély , Artnodes: Núm. 34: (Juliol 2024). NODE 34. Materiologia i variantologia: invitació al diàleg (coord.: Siegfried Zielinski i Daniel Irrgang)
- Pedro Ortuño-Mengual, Gloria Lapeña-Gallego, Els murs com a documents de memòria enfront de la censura. Cas d’estudi: El projecte Des/Aparicions d’Antoni Muntadas , Artnodes: Núm. 23: (Gener 2019). NODE 23. Arqueologia dels mitjans II / Humanitats digitals II (coord.: Ana Rodriguez Granell)
<< < 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 > >>
També podeu iniciar una cerca avançada per similitud per a aquest article.