Genero berria, Stegasteridae (Echinoidea) Coniaciarreko Euskokantauriar arroko sakoneko faziesekoa New genus of Stegasteridae (Echinoidea) from the Coniacian deep facies of the Basque-Cantabrian basin.
Article Sidebar
Citacions a Google Acadèmic
Main Article Content
Gaur egungo Holasteroida Durham & Melville, 1957, ordenako ekinidoak itsaso sakonean soilik bizi dira. Ekinido guztien artean batimetria handiagoko eremuetan bizi direnak ditugu (Smith & Kroh, 2020), nahiz eta Kretazeoan holasteroideo batzuk sakonera gutxiko uretan egon bazeuden. Haien arteko erlaziorik gabe, lau aldiz gutxienez, migratu dira holasteroideoak itsaso sakonerantz; horietatik hirutan Goi Kretazeoa eta Tertziarioaren artean. Stegasteridae (Duncan, 1889) familiakoak nagusitu ziren Goi Kretazeoko ur sakonetan baina, antza, Kretazeo/Tertziarioko trantsizioan galera handia pairatu zuten. Stegasteridae familiaren sistematika ez dago oraindik ongi finkatuta, beste arrazoiren artean, deskribatutako genero-tipoen hainbat espezieren ezagutza ahula delako.
Egun Euskokantauriar arro sedimentarioko (CVC hemendik aurrera, Cuenca Vasco-Cantábricaren siglak, hain zuzen ere) ekinidoen ezagutza eskasa da eta, bestalde, deskribapen urriko Rispolia subtrigonata (Catulo, 1827) izenarekin ekinido asko aipatzen dira, beti ur sakonekin lotuak, eremu eta adin geologiko oso ezberdinekoak, espeziaren aldakortasun handia aitzakia harturik, baina baliteke espezie ezberdinez aritzea; hori dela eta, beraien ezagutzan sakontzea bidezkoa dirudi.
Rispolia Lambert,1917, generoa ez dela onargarria ondorioztatzen da Stegaster Pomel, 1883, generoaren ondorengo sinonimoa delako; eta baita espezie tipotzat Rispolia subtrigonata hartzen duelako, zeina taxon bezala barne moldetan bakarrik oinarritzen denez zehaztasun, ezagupen eta irudikapen eskasekoa delako. Gauzak horrela, nomen dubium bezala hartu beharko litzateke, eta horrela ez jokatzean taldearen sistematikan nahasmen handia sortarazi du. Kontuan hartu behar da holotipoa galduta dagoela eta diagnosi-ezaugarri nagusiak agerian utziko zituen kalitatezko material faltagatik ezin izan dela deskribapen berririk egin. Iberiar penintsulako R. subtrigonata multzoan sailkatu den material guztia bi taldetan banatu daiteke: CVCn eta ziur aski baita Huescan eta Lleida aldean aurkitu direnak ere -azken hauek kontserbazio oneko aleak ez izanda ere- lan honetan deskribatzen den espeziari dagozkio. Berriz, Sistema Bético-ko eremukoak (Almeria, Murtzia, Alacant) Stegaster sp. espezie bati dagozkio, zeinean anbulakro pareak ez-petalodun agertzen diren eta sistema apikala luzatua, betiere, azterketa sakona osatzeko kalitatezko aleen falta izan.
Stegasteridae familiaren diagnosia ere zuzendu eta biribildu egiten da lan honetan, genero berri bat deskribatuz, Nafarroina, eta baita espezie berria ere, singularis, hain zuzen ere. Ondorioz, ur sakonetako Stegasteridae familiaren ezagutzarako ekarpena egiten da eta baita CVCko Echinoidea klasea hobe ezagutzeko ekarpena ere.
Article Details
Articles més llegits del mateix autor/a
- M. Araceli González de la Lastra Sánchez, Enric Forner i Valls, Pilar González de la Lastra Sánchez, Estudi de la depredació de Naticidae (Gasteropoda) sobre Spisula subtruncata (Bivalvia) al litoral de la Serra d’Irta (Peníscola, Mediterrània occidental) , Nemus. Revista de l'Ateneu de Natura: Núm. 2 (2012)
- Rafel Matamales-Andreu, Josep Juárez-Ruiz, Enric Forner i Valls, Revisió de dues espècies de macrogasteròpodes de l’Eocè de Vallibona (els Ports, Castelló) i consideracions estratigràfiques i paleoambientals , Nemus. Revista de l'Ateneu de Natura: Núm. 6 (2016)
- Enric Forner i Valls, La nascita di venere i el gènere Pecten a la Mediterrànea , Nemus. Revista de l'Ateneu de Natura: Núm. 8 (2018)
- Enric Forner i Valls, Joan Castany i Alvaro, José Pablo Sansano Ten, Daniel Jurado Sánchez, Vicent Gual i Ortí, Dinàmica poblacional de dos equinoïdeus irregulars de l’Aptià de Cinctorres (conca del Maestrat) , Nemus. Revista de l'Ateneu de Natura: Núm. 2 (2012)
- Enric Forner i Valls, Manuel Saura i Vilar, Juli Bayot i Garcia, Un equínid singular (Echinoidea: Cassiduloida) del Barremià d’Ares del Maestrat , Nemus. Revista de l'Ateneu de Natura: Núm. 4 (2014)
- Manuel Díaz Isa, Enric Forner i Valls, Vicent Gual i Ortí, Segon registre d’Hyposalenia pauciperforata Archambeau, Rigollet & Néraudeau, 2015 (Echinoidea), del Cenomanià de Valdáliga (conca Basco-cantàbrica) , Nemus. Revista de l'Ateneu de Natura: Núm. 10 (2020)
- Emili Gombau i Valanzuela, Enric Forner i Valls, Precisions geològiques i paleoecològiques sobre el jaciment del Barranc de la Torre Folch (el Forcall, els Ports, Serralada Ibèrica) , Nemus. Revista de l'Ateneu de Natura: Núm. 2 (2012)
- Enric Forner i Valls, Biodiversitat de mol·luscs marins a la desembocadura del riu Millars , Nemus. Revista de l'Ateneu de Natura: Núm. 4 (2014)
- Enric Forner i Valls, Jorge Adelantado, Joan Castany i Alvaro, Carme Castany i Alvaro, Estudi de la població d’un equinoïdeu irregular de l’Aptià de la subconca del Penyagolosa (serralada Ibèrica oriental) , Nemus. Revista de l'Ateneu de Natura: Núm. 2 (2012)
- Enric Forner i Valls, Emilio Laguna, Ressenyes bibliogràfiques , Nemus. Revista de l'Ateneu de Natura: Núm. 8 (2018)